دیدگاه‌های کارشناسان درباره اثرات سموم و کودهای شیمیایی بر انسان‌ها و محیط زیست
دکتر ایرج خسرونیا (رئیس هیات مدیره جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران) :
اغلب مواد نگه دارنده و هورمون‌هایی که در محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، سلامت بدن را به خطر می‌اندازند. این مواد با وارد شدن در دستگاه گوارش، سبب تحریک آن و بروز ورم معده و روده و بیماریهای گوارشی در فرد می‌شوند.
این مواد شیمیایی از طریق خون نیز جذب سیستم عصبی و مغزی می‌شوند و ضمن مختل کردن عملکرد آن سبب ایجاد سرطان در فرد نیز می‌شوند.
در کشاورزی بیش از ۳۰۰ نوع ترکیب شیمیایی خطرناک نظیر آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و کودهای شیمیایی برای کنترل آفات و حشرات و حاصلخیزی خاک استفاده می‌شود که بقایای این مواد ضمن آلوده کردن آب‌های زیرزمینی و هوا، جذب گیاهان و درختان می‌شوند و بخشی از آن در محصولات کشاورزی به عنوان مثال در میوه‌ها و سبزی‌ها رسوب می‌کنند و پس از مصرف، به بدن انسان منتقل می‌شوند.
باقیمانده سموم و مواد شیمیایی در محصولات کشاورزی در ایجاد بیماریهای سیستم ایمنی، غدد داخلی، ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزادان، تولد نوزاد کم وزن، سقط جنین و بلوغ زودرس نیز موثر است.
برای تولید محصولات سالم و پاک و حفظ سلامت جامعه بهترین راه، کشاورزی ارگانیک یعنی استفاده از اطلاعات سنتی و علمی برای کاهش استفاده از سموم و مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی است.
منبع: خبرگزاری ایرنا
کیوان خاصی(کارشناس مسئول ثبت سرطان استان کرمانشاه):
یکی از دلایل شیوع سرطان دستگاه گوارش در کشور استفاده بی‌رویه از سموم و کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی است.
کیوان خاصی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با اشاره به استفاده بی‌رویه و غیرعلمی از سموم، آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی در کشور، گفت:
متاسفانه وقتی این مواد مورد استفاده قرار می‌گیرند، به راحتی وارد آب شده و غیر از ایجاد آلودگی در محصولات زراعی و باغی، منابع آب زیرزمینی را نیز آلوده می‌کنند.
خاصی در خصوص خطرات استفاده از این نوع مواد اظهار کرد: وجود آفت‌کش‌ها در آب‌های زیرزمینی برای انسان بسیار خطرناک است و باعث اختلال و ناهنجاری در سیستم عصبی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن می‌شود.
وی با بیان اینکه نیترات موجود در کودهای شیمیایی، در تمام سلول‌های بدن و به‌ویژه در دستگاه گوارش رسوب می‌کند، گفت:
نیترات تجمع یافته در محصولات کشاورزی پس از مصرف، در محیط دستگاه گوارش به دلیل حاکم بودن شرایط بی‌هوازی به یون نیتریت و سپس نیتروز آمین که ترکیب اصلی ایجاد کننده سرطان در دستگاه گوارش است، تبدیل می‌شود.
منبع: وبسایت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمانشاه
محمدجواد سروش (مشاور سازمان حفاظت محیط زیست در امور سموم و کودهای شیمیایی):
بیشترین حجم استفاده از سم پر خطر "دیازینون" در شالیزارهای استان های شمالی کشور است و این تحت شرایطی است که هم اکنون در تمام کشورهای اروپایی و آمریکایی مصرف این سم خطرناک که عوارض بسیار مخربی برای محیط زیست و سلامت مردم به همراه دارد، ممنوع شده است.
سازمان حفاظت محیط زیست طی نامه ای به وزیر جهاد کشاورزی درخواست کرد، مصرف سم پرخطر و پر مصرف دیازینون که از جمله خطرناکترین سموم برای محیط زیست و مصرف سالانه آن بیش از سه میلیون لیتر در ایران است، هر چه سریعتر متوقف شود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
محمد میرحسینی (دکترای علوم زیست محیطی) :
در شرایطی که آلودگی هوا بیش از پیش شده و متخصصان تغذیه، بر مصرف انواع میوه و سبزی برای در امان ماندن از آثار منفی آلاینده‌های موجود در هوا تاکید می‌کنند، به نظر می‌رسد به دلیل استفاده بیش از اندازه و غیرمجاز از سموم در تولید میوه‌ها و سبزیجات، بسیاری از مردم در معرض بیماریهای خطرناک خصوصا انواع سرطان قرار دارند.
بیش از ۹۰ درصد ماده مؤثره سمومی که در بخش کشاورزی استفاده می‌شوند وارداتی است، به ویژه در سالهای اخیر که این مواد هندی و چینی شده و دیگر کارایی لازم را ندارد و کشاورز ناچارا چندین بار از آنها استفاده می‌کند.
بخش زیادی از سموم و کودهای مصرفی به دلیل زمان نامناسب استفاده و یا مصرف بیش از مقدار مورد نیاز، در خاک باقیمانده و توسط زهکش و یا بارندگی‌های فصلی به منابع آبی راه پیدا می کنند و از این طریق نیز موجب به خطر افتادن سلامت جامعه می‌شوند.
در بیش از 800 هزار هکتار از زمینهای زراعی کشورهای اتریش، ایتالیا و آلمان (با وجود وسعت کم این کشورها) محصولات کشاورزی بصورت ارگانیک (یعنی بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی) تولید می‌شوند.
منبع: خبرگزاری ایسنا
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هفتمین جشنواره هفته ارگانیک تهران:
مطالعه‌ای درباره میزان باقیمانده سموم و آفت‌کش‌ها روی مواد غذایی انجام شد که به کمک آن توانستیم در پیاز، سیب زمینی، گوجه فرنگی، خیار و ... میزان نیترات و باقیمانده سموم را بررسی کنیم.
تا زمانی که از سلامت میوه‌ها مطمئن نیستیم، بهتر است آنها را بدون پوست مصرف کنیم.
گاهی، سمومی که از مسیرهای غیرقانونی وارد کشور می‌شود، مشکل‌ساز می‌شوند.
ما در زمینه ارگانیک بسیار کم کار کرده‌ایم و اگر مابه التفاوتی هم بین قیمت محصولات ارگانیک و سایر محصولات وجود دارد که در بعضی اقلام چندان هم چشمگیر نیست و در حد 15- 10 درصد است، در صورت استفاده عمومی از محصولات ارگانیک که برای سلامت مردم ضروری است، قیمت آن هم کاهش یافته و امکان استفاده عمومی بیشتر فراهم می‌شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
دکتر عبدالرضا وارسته (عضو مرکز تحقیقات ایمونولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد):
استفاده بیش از حد از سموم کشاورزی احتمال بروز آلرژی را افزایش می‌دهد.
همانطور که در بدن انسان سیستم ایمنی مسئول مبارزه با عوامل مهاجم است به همین ترتیب در گیاهان سیستمی وجود دارد که در مقابل عوامل مهاجم محافظت می‌کند.
به‌طور مثال وقتی میوه‌ای سمپاشی می‌شود و سم بیشتر از حد معمول در آن وارد می‌شود آن میوه عکس‌العمل نشان می‌دهد و یک سری پروتئین‌های دفاعی را تولید می‌کند که ورود این پروتئین‌ها به داخل بدن انسان باعث ایجاد آلرژی می‌شود.
منبع: وبسایت همشهری آنلاین - گروه دانش و سلامت
دکتر اصغر فرشاد (مدیرکل سابق دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت) :
متأسفانه برخی کشاورزان به‌منظور از بین بردن قطعی آفات، خودشان دست به ترکیب کردن سموم کشاورزی غیراستاندارد و تولید سموم جدیدی می‌زنند که پایداری بیشتری روی محصول دارند.
با این اقدام دوره باقی‌ماندن سموم در محصولات افزایش یافته و آسیب‌های ناشی از آنها در مردم بیشتر می‌شود، چرا که زمانی که محصول کشاورزی به‌دست مردم می‌رسد همچنان میزان زیادی از سموم در آن وجود دارد و احتمال ابتلا به انواع بیماریها ازجمله آلرژی‌ها را در آنها افزایش می‌دهد.
منبع: وبسایت همشهری آنلاین - گروه دانش و سلامت
مهندس حسین متین‌فر محمدی (کارشناس محیط زیست و عضو بسیج جامعه پزشکی):
بررسی‌های انجام شده در یک تحقیق نشان داده است که مصرف ۱۵۰۰ کیلوگرم کود اوره در هکتار برای کشت کاهو، مقدار نیترات موجود در آن را بسیار بیشتر از حد استاندارد اتحادیه اروپا افزایش می‌دهد.
همچنین غلظت آرسینک در انواع سبزی‌های اراضی جنوب ایران ۵/۶ میلی‌گرم در کیلوگرم گزارش شده است که بالاتر از حد مجاز است. این مسئله باعث شده است تا کشورهای دیگر واردات میوه و سبزی از ایران را ممنوع کنند.
وی افزود: افزایش جمعیت و بدنبال آن افزایش محصولات کشاورزی، کشاورزان را بر آن داشته است که میزان محصولات خود را افزایش دهند که افزایش کشت محصولات متعاقباٌ افزایش سموم آفتکش را به همراه داشته است و خطرات ناشی از تماس کوتاه مدت و دراز مدت با مواد مزبور، شامل سرطانزایی، بیماریهای سیستم عصبی ، تنفسی و زادآوری و … توجه عموم و دولتمردان را به خود جلب نموده است.
منبع: دوماهنامه ”پیام ام اس“ (نشریه آموزشی و اطلاع‌رسانی انجمن مولتیپل اسکلروز ایران)
سعید سلیمانی (رییس زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی):
در نتیجه‌ی استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در یک دهه‌ی گذشته، تنها 18 درصد از زمین های زراعی ایران سالم مانده و این امر موجب شده که هر فرد ایرانی سالیانه نیم کیلوگرم «سم» مصرف کند.
منبع: خبرگزاری ایرنا
رضا عزتیان (رییس اداره‌ی خدمات بهداشت حرفه‌ای و مشاغل خاص وزارت بهداشت):
کودهای شیمیایی آنچنان که از نامشان پیداست ترکیبی از مواد مختلف شیمیایی هستند که مصرف زیاد آنها هم برای آب و خاک و هم برای موجودات زنده‌ای که از این دو منبع تغذیه می‌کنند، خطرناک است.
از آنجا که وظیفه‌ی ما حفظ منابع برای نسل‌های آینده است استفاده‌ی بی‌رویه از کودهای شیمیایی موجب می‌شود این منابع تخریب شوند و نسل آینده در تنگنا قرار گیرد.
برخی از کارشناسان معتقدند که سرطان دستگاه گوارش یکی از مهمترین عوارض استفاده‌ی زیاد از کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی است.
منبع: خبرگزاری ایرنا
دکتر رضا امانی (دانشیار علوم تغذیه، دانشگاه جندی شاپور):
بسیاری از مردم دریافته‌اند که فرآیند سم زدایی، بسیاری از اختلالات جسمی ازجمله سوء هاضمه، نفخ در دستگاه گوارش، انواع آلرژی، مشکلات سینوسی و بسیاری ناراحتی‌های دیگر را از بین می‌برد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در ایالات متحده(CDC) هزاران نفر را برای وجود مواد آلوده در بدن‌هایشان مورد آزمایش قرار داده است و دریافته است که باقیمانده ۲۱۲ نوع ماده سمی در بدن این افراد جا خوش کرده‌اند.
در این تحقیق موادی مانند بیسفنول A یا BPA که در تولید بسیاری از پلاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، BPT که در تولید آفت‌کش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگر آفت‌کش‌ها، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
همه‌ی ارگانهای دخیل در فرآیند سم‌زدایی می‌توانند به سرعت از مواد سمی انباشته شوند.
منبع : وبسایت زندگی آنلاین
دکتر پیام آزاده (دبیر پنجمین همایش سالانه انجمن سرطان ایران):
بقایای سموم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی، سلامت ایرانیان را به خطر انداخته است. باید از به کارگیری کودهای ازته ممانعت به عمل آید.
تحقیقات نشان داده‌اند که نیترات موجود در این کودها موجب انواع سرطان‌های گوارشی می‌شود.
از طرفی سرطان معده هم‌اکنون شایع‌ترین نوع سرطان در ایران است که متاسفانه همچنان درحال افزایش است و یکی از دلایل این امر می‌تواند استفاده از کودهای نیترات‌دار به خصوص در نواحی شمالی کشورمان باشد.
* منبع: خبرگزاری تابناک
علیرضا استاد رحیمی (رئیس مرکز تحقیقات علوم تغذیه تبریز):
با استفاده نابه‌جا از کودهای ازته و نیتراته در جهت افزایش بهره‌وری زمین، مقدار زیاد آن در محصولات کشاورزی بافت طبیعی مواد غذایی را برهم می‌ریزد و در نتیجه باعث افزایش تشکیل نیتروزامین که ماده ای سرطان‌زا است، می‌شود.
وی بروز سرطان معده را از شایع‌ترین عوامل مصرف کودهای شیمیایی ذکر کرد و تصریح کرد:
مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی باعث کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و علاوه بر آن موجب افزایش بیماریهای سرطانی شده است.
* منبع: خبرگزاری ایرنا
